معانی و بیان از جمله علومی هستند که در آغاز برای فهم و درک رموز اعجاز قرآن کریم و اسرار فصاحت و بلاغت آن، و بعدها بیشتر در شناخت کلام عالی از پست و جلوگیری از فساد ذوق و انحراف طبع شاعران و نویسندگان به کار گرفته شدند. مؤلفان کتاب «معانی و بیان»، دکتر محمد علوی مقدم و دکتر رضا اشرف‌زاده، کوشیده‌اند مباحث این دو علم بلاغی را به گونه‌ای مختصر و مفید عرضه کنند. از آنجا که این کتاب، درسنامه دانشگاهی است کوشیده شده هر مبحث بلاغی با شواهد و مثالهای گوناگون همراه گردد و با این حال جانب اختصار رعایت گردد. کتاب حاضر، گذشته از دو بخش «علم معانی» و «علم بیان»، بخشهایی در باب مقدمات علوم بلاغی و پیدایش بلاغت در فارسی و عربی و نیز فصاحت و بلاغت دارد.