برگزاری نشست علمی جلو‌های حکمت در کنش و منش زنان شاهنامه

در این نشست علمی که در روز سه‌شنبه 17 خردادماه سالجاری و با حضور سرپرست سازمان و اعضای هیأت علمی «سمت» برگزار گردید، دکتر ملیحه صابری نجف‌آبادی معاون پژوهشی سازمان مطالعه و تدوین (سمت) و عضو هیأت علمی پژوهشکده این سازمان به ایراد سخنرانی پرداخت.

در ابتدای مراسم دکتر مهدوی‌زادگان با اشاره به اهمیت شاهنامه در فرهنگ ایرانیان بر غنای ادبی آن تأکید کرد. دکتر مهدوی‌زادگان با اشاره به ایام فرارسیدن سالگرد درگذشت استاد فقید دکتر احمدی (طاب ثراه)، ضمن گرامیداشت یاد ایشان و برشمردن اقدامات اساسی که در جهت راه اندازی مراکزی همچون «سمت» و پرورش خیل کثیری از استادان داشته‌اند، افزود: هر چند که افتخار شاگردی ایشان را نداشتم اما همواره از علاقمندان و تحسین کنندگان ایشان بوده و فقدان وی را برای جامعه علمی حوزوی و دانشگاهی کشور، تأسف بار می دانم.

دکتر صابری سخنران مراسم نیز ضمن گرامیداشت یاد و خاطره استاد فقید دکتر احمدی که علاقه و اهتمام ویژه‌ای به ادبیات فارسی و بخصوص شاهنامه فردوسی داشت بخشی از سخنان دکتر کزازی مؤلف کتاب ده جلدی نامه باستان را که سازمان «سمت» مفتخر به نشر آن شده است و در یاد و رثای آن استاد فقید بود پخش کرد.

سخنران مراسم، ‎شاهنامه را اثری دانست که با تکیه بر حکمت و خرد، به حق طلبی و حق بینی و معنویت انسان اعتبار می‌بخشد و فردوسی با نگاهی خردمندانه به تاریخ ایران زمین روایتگر رفتار حکیمانه فرزندان این مرز و بوم دانست. وی ضمن اشاره به ابیاتی از شاهنامه فردوسی که در وصف خرد و حکمت بانوان ایران زمین سروده شده است، به بیان نشانه‌هایی از وجوه حکمت در سه بخش اخلاق، تدبیر منزل و سیاست مدن این اثر اشاره کرد.

دکتر صابری به این موضوع اشاره کرد که فرهنگ ایرانی در شاهنامه ترسیم شده است. شاهنامه تنها نمایانگر ویژگی‌های پهلوانان و حماسه‌گرایان نیست که همواره در رزم‌گاه‌های پر تنش و پرماجرا حوادث حیرت آور را رقم می‌زند. بلکه شاهنامه نمایانگر فرهنگ اصیل ایرانیان است. چه مرد چه زن.

این عضو هیأت علمی سازمان «سمت» با اشاره به اینکه هر چند در تفسیر جایگاه زنان شاهنامه مناقشات دوگانگی در قضاوت شاهنامه پژوهان وجود دارد و برخی خواسته با تمسک به برخی از ابیات شاهنامه فردوسی را زن ستیز معرفی کنند، افزود: بایستی به این موضوع توجه شود که آن ابیات از زبان شخصیت‌های شریر بیان شده و دیدگاه فردوسی نبوده است. با نگاهی عمیق به رفتار و گفتار زنان شاهنامه در می‌یابیم زنان شاهنامه نقش مهمی در حوادث و حماسه‌های شاهنامه دارند و تاثیر آنان چنانست که گاهی فردوسی سعی دارد آنها را پایه و اساس پیروزی‌ها و اقتدار شوهران و فرزندان خود جلوه دهد.

دکتر صابری ضمن اشاره به مقوله اخلاق در شاهنامه فردوسی، به نقش بی‌بدیل زنان اشاره داشت و گفت: فردوسی در موارد زیاد از فضایل و خصایل نیکوی زنان یاد می‌کند. صفاتی مانند خردمندی، صاحب رایی، هنرمندی، عفت و پاکدامنی، عدالت، شجاعت، پارسایی، رفق و مدارا، شکیبایی، حیا، وفاداری، متانت و وقار را به آنها نسبت می‌دهد. به طوریکه در برگ برگ این شاهکار ادبی با زنانی روبرو می‌شویم که هرچند شخصیت‌های متنوع و گوناگون دارند اما بسیاری از آنها نمایشگر حیات حکیمانه و خردمندانه‌اند.

سخنران مراسم اشاره به مباحثی همچون ادب و نیکوسخنی، عشق و وفاداری، استقلال رای و اقدام کننده، رازداری، حیا و پوشیدگی، شجاعت، حکمت در خانواده و حکمت در سیاست مدن: مدیریت اجتماعی به بیان اشعار و نمونه‌هایی از بانوانی که ذکر آنها با خصائل ذکر شده در شاهنامه فردوسی یاد شده است اشاره کرد.

بیشتر زنان شاهنامه از حیا و خردمندی و متانت برخوردارند. فردوسی در شاهنامه از حضور زنان عفیف و پارسا بارها سخن گفته و از دلاوری، خردمندی و شایستگی آنان چه از نظر اخلاقی و چه در خانواده و حتی در پهنه‌های عریض جامعه توصیفات و گزارش‌های مفصل داشته است.

در این مراسم دکتر حمیدرضا خادمی عضو هیأت علمی و مدیر گروه پژوهشی فلسفه و کلام «سمت» در سخنانی، از حضور دکتر مهدوی‌زادگان و اعضای هیأت علمی سازمان قدردانی کرد و تعدادی از حاضران در این نشست به بیان نقطه‌نظرات و پرسش‌های خود از سخنران پرداختند.