برگزاری نشست علمی کتاب «رده‌شناسی زبانهای ایرانی» در سرای علمی-فرهنگی دانشگاهی نمایشگاه کتاب تهران
به گزارش روابط عمومی «سمت»، نشست علمی به محوریت کتاب «رده‌شناسی زبانهای ایرانی» با حضور مولف کتاب دکتر محمد دبیرمقدم، معاون پژوهشی «سمت» دکتر ملیحه صابری نجف آبادی، مریم جابر ویراستار کتاب روز چهارشنبه ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۲ در سرای علمی و فرهنگی دانشگاهی سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.
دکتر شاهین تقدمی، دبیر نشست، در ابتدا ضمن معرفی اجمالی «سمت» به تبیین ماموریت سازمان که تامین کتاب درسی دانشگاهی است پرداخت و از برخی آثار پژوهشی و اثرگذار که از سوی سازمان سمت به جامعه دانشگاهی عرضه شده‌است اشاره کرد و کتاب رده‌شناسی زبانهای ایرانی را از آن جمله معرفی کرد.
در ادامۀ این نشست، دکتر محمد دبیرمقدم ضمن اشاره به خدمات ارزنده مرحوم دکتر احمدی، موسس سازمان از تمامی دست‌اندرکاران علمی و اجرایی «سمت»، که در به سرانجام رسیدن این کتاب نقش داشتند تشکر کرد و گفت: ویراست دوم کتاب حاوی بخش‌های تکمیلی و روزآمد شده‌ای است که در منابع انتشار یافته در سطح بین‌المللی انعکاس یافته‌اند. این استاد دانشگاه عمده‌ترین تفاوت‌های میان این ویراست و ویراست قبلی را از این قرار دانست: بازنگری اساسی در گروه‌بندی حدوداً یکصد ساله خانواده زبانهای ایرانی، تعیین سرمنشاء پیدایش ساخت کتابی در زبانهای ایرانی با بهره‌گیری از شواهد در زمانی و در کنار آن، ارائه شواهد هم‌زمانی از زبانهای ایرانی نو، تبیین دقیق‌تر و مشخص‌تر وجود رده آمیخته مشهود در ترتیب واژه‌ها و سازه‌ها در زبانهای ایرانی کهن، میانه و نو، افزودن جدول مقایسه تفاوت مولفه‌های رده‌شناختی ترتیب واژه‌ها بین هر یک از زبانهای ایرانی توصیف شده در هر فصل با زبان فارسی اعمال اصلاحات ویرایشی.
دکتر محمد دبیرمقدم ادامه داد: عنوان کتاب رده‌شناسی زبانهای فارسی است. بنابراین از دو کلید واژه اصلی تشکیل شده است. رده‌شناسی علم دسته‌بندی و طبقه‌بندی در مردم‌شناسی، انسان‌شناسی و فرهنگ‌ها به خصوص فرهنگ کهن را رده‌بندی می‌کند. بیش از هفت‌هزارویکصد زبان هم‌اکنون در دنیا تکلم می‌شود. زبانهای ایرانی، عمدتاً از نظر صرفی و نحوی رده تحلیلی دارند. هر زبانی که شروع می‌کند به پیش زبانه ساختن، آن زبان تحلیلی است. زبانها بر اساس ساختار صرفی و نحوی آنها رده‌بندی می‌شوند. وقتی به زبان ایرانی می‌رسیم ما به غیر از چند زبان فارسی مثل: گیلکی، مازندرانی، کردی کرمانشاهی، کردی جنوبی، بلوچستانی سیستانی این‌ها از نظر رویکرد، فاعلی و مفعولی هستند. یعنی فعل همیشه با فاعل مطابقت می‌کند که به صورت شناسه ظاهر می‌شود و بقیه زبانهای ایران مثل کردی شمالی، بلوچی زاهدان، سرباز ایران شهر، لکی و تالشی زبانهایی هستند که دو پاره هستند که نیمی از رده فاعل، مفعولی است و نیمی هم غیرفاعل، مفعولی است.
دبیر مقدم در پایان گفت: متاسفانه آن‌طور که باید به سرمایه‌های ملی خودمان در دانشگاه‌ها نمی‌پردازیم. دسته‌بندی جدیدی از زبانهای ایرانی به دست آمده است که این دسته‌بندی را من در دو نمودار این کتاب آورده‌ام. یک نظریه به نام موج وجود دارد که می‌گوید تغییرات در مرکز شروع و وقتی به اطراف می‌رسند، کند می‌شوند. دسته‌بندی جدید زبانهای ایران بر اساس مولفه‌های رده‌شناختی آنچه امروز در دنیا شناخته می‌شود، در اینجا انعکاس پیدا کرده است. یکی از دستاوردهای مطالعه به زبانهای ایرانی این است که وقتی این زبان از نظرهای موجود بررسی می‌شود می‌بینید که چقدر واقعیت‌های زبانی با یکدیگر فاصله دارند یعنی نظریه‌ها در عرش و گفتگوهایی که صورت گرفته و می‌گیرد در فرش قرار دارند.
نظر شما :